Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w ewidencji księgowej - Dodatek nr 13 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 18 (378) z dnia 20.09.2014

Podstawowe zasady funkcjonowania ZFŚS

Obowiązek tworzenia oraz zasady działania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) określa ustawa o ZFŚS. Według przepisów tej ustawy, ZFŚS tworzą:

a) pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty,

b) bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników w każdym roku kalendarzowym – pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych.

Pracodawcy spoza sfery budżetowej zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, mogą tworzyć ZFŚS lub mogą wypłacać świadczenie urlopowe. Pracodawcy ci mają również możliwość zrezygnowania z tworzenia ZFŚS na warunkach określonych ustawą.

ZFŚS tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Sposób ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz. U. nr 43, poz. 349), zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych.

Zasadniczo wysokość odpisu podstawowego na jednego zatrudnionego wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. W 2014 r. – na podstawie art. 5c ustawy o ZFŚS – przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2010 r. ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Wysokość podstawowego odpisu na ZFŚS w 2014 r. na jednego pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach pracy na pełnym etacie wynosi więc: 1.093,93 zł (tj. 2.917,14 zł × 37,5%).

Kwoty odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w 2014 r. podajemy w serwisie www.wskazniki.gofin.pl

Zwracamy przy tym uwagę, że odpis podstawowy dla pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze oraz dla pracownika młodocianego ma inną wartość. W niektórych przypadkach ustawa o ZFŚS przewiduje również zwiększenie odpisu podstawowego.

Poza odpisem podstawowym środki ZFŚS (na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o ZFŚS) mogą być zwiększone o:

• wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych – korzystających z działalności socjalnej,
   
• darowizny oraz zapisy osób fizycznych i prawnych,
   
• odsetki od środków tego funduszu,
   
• wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe,
   
• wierzytelności likwidowanych zakładowych funduszy socjalnego i mieszkaniowego,
   
• przychody z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych,
   
• przychody z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych w części nieprzeznaczonej na utrzymanie pozostałych zakładowych zasobów mieszkaniowych,
   
• inne środki określone w odrębnych przepisach.

Środki ZFŚS przeznaczone mogą być na:

• finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z tego funduszu,
   
• dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych,
   
• tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

Przez działalność socjalną należy rozumieć usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Z kolei osobami uprawnionymi do korzystania ze środków ZFŚS są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści – byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał w regulaminie prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z ZFŚS.

Zwracamy przy tym uwagę, iż przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego funduszu.

Według ustawy o ZFŚS, równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń naliczonych na dany rok kalendarzowy pracodawca jest zobowiązany przekazać na rachunek bankowy ZFŚS w terminie do 30 września. Przy czym w terminie do 31 maja pracodawca przekazuje kwotę stanowiącą co najmniej 75% równowartości odpisów. Przypominamy więc, że 30 września 2014 r. mija termin przekazania pozostałej części środków na wyodrębniony rachunek bankowy ZFŚS. Nic też nie stoi na przeszkodzie, aby przelewu dokonać jednorazowo na początku roku lub środki na rachunek bankowy ZFŚS przekazywać miesięcznie, zachowując jednocześnie wymienione wyżej terminy.