Gazeta Podatkowa nr 83 (2062) z dnia 16.10.2023

Dobrowolne tworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

Firma zatrudnia 5 osób na umowę o pracę. Czy możemy dobrowolnie założyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych?

TAK. Pracodawcy, którzy nie spełniają ustawowych wymogów zobowiązujących ich do założenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, mogą dobrowolnie podjąć decyzję o jego utworzeniu.

Jak stanowi art. 3 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 998 ze zm.), ZFŚS muszą utworzyć pracodawcy:

• zatrudniający co najmniej 50 pracowników,
• zatrudniający co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników, o ile z wnioskiem o utworzenie Funduszu wystąpi zakładowa organizacja związkowa.

W obu przypadkach liczbę zatrudnionych określa się według stanu na dzień 1 stycznia danego roku w przeliczeniu na pełne etaty.

Jeśli w przedsiębiorstwach, które ze względu na liczbę pracowników mają obowiązek tworzenia ZFŚS, funkcjonuje układ zbiorowy pracy, strony układu mogą podjąć decyzję o nietworzeniu Funduszu. Natomiast bez względu na liczbę zatrudnionych osób ZFŚS muszą utworzyć pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i zakładów samorządowych.

Pozostali przedsiębiorcy, zatrudniający poniżej 50 pracowników, decyzję o utworzeniu ZFŚS podejmują dobrowolnie. Mogą też - zamiast tworzenia Funduszu - wypłacać pracownikom świadczenie urlopowe. Świadczenie nie przysługuje osobom współpracującym z firmą na podstawie umów zlecenia czy innych umów cywilnoprawnych. Świadczenie urlopowe to pieniądze, które pracodawca raz w roku wypłaca każdemu pracownikowi, który skorzysta z urlopu wypoczynkowego przez co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Świadczenie wypłacane jest najpóźniej ostatniego dnia przed rozpoczęciem urlopu, w związku z którym jest przyznawane. Od tego świadczenia pracodawca nie odprowadza składek na ubezpieczenia społeczne pracownika.

Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych.

ZFŚS jest tworzony przez pracodawcę. Środki zgromadzone w Funduszu są przeznaczone na finansowanie działalności socjalnej prowadzonej na rzecz pracowników i ich rodzin, emerytów i rencistów i ich rodzin. Pracodawca powinien wskazać w regulaminie Funduszu, czy ktoś jeszcze będzie uprawniony do świadczeń - w tym, czy będą nimi osoby współpracujące na podstawie umów cywilnoprawnych.