Gazeta Podatkowa nr 27 (1068) z dnia 3.04.2014

Wysokość odpisu na ZFŚS przy pracach w warunkach szczególnych

Zatrudniamy pracowników w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, ale tylko przez 2 dni w tygodniu. Przez pozostałą część tygodnia praca odbywa się w normalnych warunkach. Jak w takiej sytuacji naliczyć odpis na ZFŚS przewidziany przy pracach w warunkach szczególnych: w pełnej wysokości czy proporcjonalnie?

Wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest zróżnicowana w zależności od rodzaju zatrudnienia. Przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze odpis wynosi 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu było wyższe. Taki wyższy poziom odpisu dla pracowników świadczących wspomniane prace przewiduje art. 5 ust. 3 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.). Wskazany przepis zastrzega przy tym, że chodzi o prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych.

Ustawa o ZFŚS odsyła więc w zakresie tego, co należy rozumieć przez wykonywanie pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, do ustawy o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. nr 237, poz. 1656 ze zm.). W art. 3 ust. 4 i 5 definiuje ona pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jako takie osoby, które świadczą wspomniane prace w pełnym wymiarze czasu pracy. Wykazy tych prac zawarte są w załącznikach nr 1 i 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.

Przywołana ustawa co prawda rozszerza katalog prac w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze o inne prace, wskazane w art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.). Dotyczy to jednak wyłącznie okresu przed wejściem w życie ustawy o emeryturach pomostowych, a więc przed dniem 1 stycznia 2009 r. Co więcej, aby prace te zostały uwzględnione, również musiały być wykonywane w pełnym wymiarze.

Reasumując, pracownikiem świadczącym pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest tylko taki pracownik, który wykonuje ją w ramach pełnego wymiaru czasu pracy. Warunku tego nie spełniają pracownicy, o których mowa w pytaniu. W ich przypadku pracodawca naliczy więc tylko podstawowy odpis na Fundusz, przewidziany przy zatrudnieniu w normalnych warunkach, w wysokości 37,5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przywołanego na początku odpowiedzi.