Gazeta Podatkowa nr 20 (1061) z dnia 10.03.2014

Obniżenie odpisu zamiast zawieszenia Funduszu

Jesteśmy zakładem zatrudniającym kilkudziesięciu pracowników. Z początkiem lutego br. na okres 2 lat zawiesiliśmy większość dodatkowych świadczeń płacowych (premie, nagroda roczna, jubileuszówka), wynikających z regulaminu wynagradzania. Powodem zawieszenia jest bardzo trudna sytuacja finansowa firmy. Czy możemy zawiesić też ZFŚS, jeżeli decyzję co do Funduszu można było podjąć tylko w styczniu tego roku?

Pracodawcy zatrudniający na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą zrezygnować z tworzenia ZFŚS (który, co do zasady, tworzą obligatoryjnie). W tym celu muszą spełnić wymogi formalne określone w art. 4 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.) oraz funkcjonować poza sferą budżetową. Pracodawcy należący do tej sfery tworzą bowiem ZFŚS bez względu na stan zatrudnienia i nie mogą z niego zrezygnować.

Przyjmujemy, że pracodawca o którym mowa w pytaniu, nie należy do sfery budżetowej. W takim przypadku może on zrezygnować z tworzenia (prowadzenia) ZFŚS poprzez zapis o rezygnacji wprowadzony do układu zbiorowego pracy lub, jeżeli go nie posiada, do regulaminu wynagradzania. W razie braku w firmie zakładowej organizacji związkowej, postanowienie o rezygnacji należy uzgodnić z przedstawicielem pracowników, wybranym w sposób zwyczajowo przyjęty. Pracodawcy nie ogranicza w tym przypadku termin na dokonanie rezygnacji.

Tylko mali pracodawcy, tj. zatrudniający na dzień 1 stycznia danego roku poniżej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty i jednocześnie poniżej 20 pracowników w ujęciu osobowym, mogą zrezygnować z Funduszu wyłącznie w styczniu danego roku.

Pracodawca pozabudżetowy, zatrudniający na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, może zrezygnować z ZFŚS w trakcie całego roku.

Odnośnie kwestii zawieszenia Funduszu to przepisy ustawy o ZFŚS nie przewidują takiej możliwości. Ponadto nie jest to uzasadnione biorąc pod uwagę, że świadczenia socjalne przyznawane ze środków Funduszu mają charakter uznaniowy i osobom uprawnionym nie przysługuje roszczenie o ich wypłatę. W zamian wątpliwego prawnie zawieszenia ZFŚS pracodawca o wskazanym w pytaniu stanie zatrudnienia może rozważyć obniżenie wysokości odpisu na Fundusz, w analogicznym trybie co rezygnacja z ZFŚS.