Obniżenie wysokości świadczenia urlopowego

W firmie zatrudniającej mniej niż 20 pracowników od kwietnia br. bardzo pogorszyła się sytuacja finansowa. Czy obecnie można zmniejszyć wysokość wypłacanych świadczeń urlopowych? Nie podaliśmy pracownikom takiej wiadomości w styczniu br., bowiem pewne okoliczności miały miejsce już po upływie tego miesiąca.

Świadczenie urlopowe ma charakter fakultatywny i może być wypłacane tylko przez pracodawców zatrudniających mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Przy czym tacy pracodawcy mogą się zwolnić z wypłaty świadczenia urlopowego. W odniesieniu do niektórych grup zatrudnionych, np. nauczycieli, objętych ustawą Karta Nauczyciela, świadczenie urlopowe jest obowiązkowe.

Kwestie tworzenia ZFŚS oraz wypłaty i rezygnacji ze świadczenia urlopowego uregulowano w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 800). Zgodnie z art. 3 ust. 3 tej ustawy, pracodawcy spoza sfery budżetowej zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, mogą tworzyć ZFŚS lub mogą wypłacać świadczenie urlopowe.

Wysokość świadczenia urlopowego nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego, odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika. Wysokość świadczenia ustalana jest proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy danego pracownika, z tym że zasada proporcjonalności nie dotyczy pracowników młodocianych.

Kwota świadczenia urlopowego może być niższa od wysokości odpisu odpowiedniego dla danego rodzaju zatrudnienia pracownika, ale nie może być od niego wyższa.

Przepisy ustawy o ZFŚS dopuszczają możliwość rezygnacji przez pracodawców z tworzenia ZFŚS lub wypłacania świadczenia urlopowego. W przypadku pracodawców zatrudniających według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, nieobjętych układem zbiorowym pracy oraz niezobowiązanych do wydania regulaminu wynagradzania, informacje w sprawie nietworzenia Funduszu i niewypłacania świadczenia urlopowego przekazują pracownikom w pierwszym miesiącu danego roku kalendarzowego (do 31 stycznia), w sposób przyjęty u danego pracodawcy.

Gdyby pracodawca nie dotrzymał styczniowego terminu na poinformowanie pracowników o niewypłacaniu świadczenia urlopowego, to zobowiązany jest je wypłacać przez cały rok (por. wyrok SO w Warszawie z dnia 11 września 2008 r., sygn. akt XII Pa 161/08). Podobnie jest z wysokością świadczenia urlopowego. Jeżeli w styczniowej informacji pracodawca nie poinformuje pracowników o obniżeniu wysokości świadczenia urlopowego, to w tym roku kalendarzowym jest obowiązany je wypłacać w nieobniżonej wysokości.

Trzeba przy tym zasygnalizować, że odmienne stanowisko w sprawie wypłaty świadczenia urlopowego w razie niepoinformowania pracowników do końca stycznia o zaprzestaniu jego wypłaty prezentuje Sąd Rejonowy w Warszawie w wyroku z dnia 21 lutego 2007 r., sygn. akt VII P 3143/2006. Orzekł on w nim, że w takiej sytuacji pracodawca nie musi wypłacać świadczeń urlopowych.