Gazeta Podatkowa nr 56 (1931) z dnia 14.07.2022

Pomoc socjalna z ZFŚS bez kryterium stażowego

Wielu pracodawców prowadzi działalność socjalną w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Pracodawca przy przyznawaniu pracownikom świadczeń finansowanych z tego Funduszu powinien mieć na uwadze art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, który stanowi, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ZFŚS. Pracodawca nie może jednak modyfikować w tym regulaminie regulacji ustawowych na niekorzyść osób uprawnionych czy też pomijać kryterium socjalnego przy określaniu warunków przyznania ulgowych świadczeń. Ograniczenia w dostępie do świadczeń z Funduszu zasadniczo powinny wynikać jedynie z sytuacji socjalno-bytowej pracownika. W praktyce pojawiały się jednak wątpliwości co do dopuszczalności wprowadzenia do regulaminu ZFŚS dodatkowych, obok socjalnego, kryteriów przyznawania świadczeń z ZFŚS. Przykładowo wątpliwości te dotyczyły kryterium stażowego. Nasze Wydawnictwo zwróciło się więc do resortu pracy z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie dopuszczalności stosowania takiego kryterium lub kryterium rodzaju umowy zawartej z pracownikiem, dla potrzeb korzystania ze świadczeń ZFŚS.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi z dnia 17 czerwca 2022 r. odrzuciło możliwość stosowania kryterium stażowego przy przyznawaniu świadczeń z ZFŚS, wskazując, że: "(...) wprowadzanie do regulaminu ZFŚS przesłanki stażowej (kryterium zarówno ogólnego stażu, jak i zakładowego) oraz rodzaju zatrudnienia warunkujących to prawo budziłoby zasadnicze wątpliwości prawne.

Zgodnie bowiem z przepisem art. 2 pkt 5 (...) ustawy o ZFŚS, definiującym krąg osób uprawnionych, prawo do korzystania z Funduszu posiada pracownik, przy czym przepis ten nie zawiera żadnych dodatkowych warunków wstępnych.

(...) mając na uwadze wyłącznie pomocowy, a zatem pozapłacowy charakter świadczeń socjalnych, wynikający z ustawowego obowiązku uzależniania ich przyznawania i ustalania wysokości wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej (art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS), stosowanie kryterium stażowego stałoby w sprzeczności także z podstawową, ustawową zasadą przyznawania pomocy socjalnej. Potwierdza to orzecznictwo sądowe. (...)".