ZUS od świadczeń dla pracowników finansowanych z ZFŚS

Świadczenie przekazane pracownikom ze środków ZFŚS może korzystać ze zwolnienia składkowego jedynie wtedy, gdy jego wysokość została uzależniona od sytuacji materialno-bytowej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Brak spełnienia tego warunku powoduje jego oskładkowanie.

STAN FAKTYCZNY:

Płatnik składek (pracodawca) wypłacał pracownikom ze środków ZFŚS świadczenia w postaci dofinansowania wypoczynku urlopowego i dla dzieci do 18. roku życia. Od przekazanych pracownikom świadczeń nie opłacał składek do ZUS na podstawie § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. Nie zgodził się z tym organ rentowy. Stwierdził, że przekazane pracownikom świadczenia nie miały charakteru socjalnego, lecz stanowiły przychód tych pracowników podlegający oskładkowaniu. W ocenie organu rentowego, świadczenia przekazywane pracownikowi ze środków Funduszu są zwolnione ze składek, pod warunkiem że ich przyznanie oraz wysokość została uzależniona od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z ZFŚS. Natomiast świadczenia wypłacone przez pracodawcę z pominięciem tej zasady nie mogą być kwalifikowane jako świadczenia socjalne. W konsekwencji podlegają składkom ZUS.

Płatnik nie zgodził się z taką decyzją ZUS i wniósł odwołanie. W odpowiedzi na nie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoją dotychczasową argumentację w sprawie.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Okręgowy przypomniał, że podstawy wymiaru składek ZUS nie stanowią świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach ZFŚS. Wynika tak z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. Aby świadczenia udzielone z ZFŚS mogły korzystać ze zwolnienia ze składek ZUS, powinny przede wszystkim wchodzić w zakres działalności socjalnej. Za taką uważa się m.in. usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego. Dodatkowo, przekazując pracownikowi świadczenia sfinansowane ze środków tego Funduszu, pracodawca powinien pamiętać, aby posiadały one cechy świadczeń socjalnych. Przyznawanie przez pracodawcę ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS powinny bowiem być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Jeżeli wszystkie wymienione warunki zostaną spełnione, wtedy przekazane pracownikom świadczenia ze środków ZFŚS nie podlegają składkom ZUS.

W rozpoznawanej sprawie pracownicy otrzymywali ze środków ZFŚS świadczenie w postaci dofinansowania wczasów wypoczynkowych. Jednakże nie badano ich sytuacji życiowej, rodzinnej i majątkowej (płatnik nie żądał od nich oświadczeń o wysokości dochodu przypadającego na członka w rodzinie, nie badał przychodów współmałżonków, domowników oraz innych osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym). Pracownicy otrzymywali także z tego Funduszu świadczenia dla dzieci do 18. roku życia. Zasady i wysokość kwot dofinansowania na dzieci nie była ujęta w żadnym dokumencie, a w szczególności w regulaminie Funduszu. Najwyższe świadczenia otrzymywali pracownicy mający najwięcej dzieci.

Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy przyjął, że wspomniane świadczenia, mimo że zostały wypłacone ze środków ZFŚS, to jednak zostały przyznane bez faktycznej analizy indywidualnej sytuacji materialno-bytowej poszczególnych pracowników, czyli bez zastosowania kryterium socjalnego, do którego odwołuje się ustawa o ZFŚS. W takim przypadku wyklucza to zwolnienie tych świadczeń z obowiązku składkowego.

(wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 12 lipca 2021 r., sygn. akt VIII U 1041/20)

Komentarz redakcji

Ustawa o ZFŚS nie określa, w jaki sposób pracodawca ma ustalić położenie życiowe, rodzinne i materialne osoby uprawnionej do korzystania z tego Funduszu. Oznacza to, że pracodawca ma swobodę w wyborze kryteriów, na podstawie których ustali sytuację pracowników. Ma także swobodę w doborze instrumentów, przy pomocy których ustali położenie socjalne osób uprawnionych. Ważne jest jednak, jak już wcześniej wskazano, aby pracodawca był w stanie wykazać, że przed przyznaniem świadczenia z Funduszu rzeczywiście uzależnił samo przyznanie świadczenia, a następnie jego wysokość od faktycznego poznania sytuacji socjalnej pracownika.

W analizowanej sprawie płatnik składek nie zdołał wykazać, że w przypadku spornych świadczeń sytuację tę poznał w pełni. Należy się więc zgodzić z koniecznością oskładkowania przekazanych pracownikom świadczeń.