Dokonywanie potrąceń komorniczych ze świadczenia urlopowego

Wynagrodzenie pracownika jest zajęte przez komornika sądowego na poczet należności niealimentacyjnych. Czy zajęcie obejmuje także świadczenie urlopowe, a jeżeli tak, to w jaki sposób dokonać potrącenia z tego świadczenia?

Zajęcie dokonane w trybie przepisów Części Trzeciej, Tytułu II, Działu II K.p.c. "Egzekucja z wynagrodzenia za pracę" nie obejmuje świadczenia urlopowego. Świadczenie to podlega zajęciu w trybie egzekucji z innych wierzytelności.

Dla celów ochrony przed potrąceniami zawartej w art. 87 oraz następnych K.p. wynagrodzenie za pracę jest rozumiane bardzo szeroko. Przykładowo odprawa emerytalna, czy odprawa związana ze zwolnieniami grupowymi podlegają ochronie przed potrąceniami jak wynagrodzenie za efektywną pracę (por. wyroki SN z dnia 17 lutego 2004 r., sygn. akt I PK 217/03, OSNP 2004/24/419 oraz z dnia 14 listopada 1996 r., sygn. akt I PKN 3/96, OSNP 1997/11/193). Zdaniem Sądu Najwyższego dopuszczalność stosowania art. 87 § 1 K.p. do tych odpraw uzasadniona jest podobieństwem funkcji i charakteru tych świadczeń w zestawieniu z wynagrodzeniem za pracę w ujęciu ścisłym. Do tej grupy nie można jednak zaliczyć świadczenia urlopowego. Jest to świadczenie o charakterze socjalnym, które nie posiada cech wynagrodzenia, zatem nie korzysta z ochrony przewidzianej w Kodeksie pracy (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 12 maja 2005 r., sygn. akt I PK 248/04, OSNP 2006/1-2/12).

O charakterze świadczenia urlopowego decyduje podstawa prawna jego przyznawania. W odniesieniu do ogółu pracowników reguluje je ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 592 z późn. zm.), która zobowiązuje do wypłaty tego świadczenia pracodawców spoza sfery budżetowej, zatrudniających według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Podobna systematyka przepisów w tym zakresie została przyjęta w przepisach szczególnych. Przykładowo ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.) reguluje te kwestie w wyodrębnionym Rozdziale 7 "Uprawnienia socjalne i urlopy". Przesądza to, iż świadczenie urlopowe, jakkolwiek w większości przypadków niewypłacane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, lecz ze środków obrotowych pracodawcy, posiada charakter pomocy socjalnej.

W świetle powyższego dla celów potrącenia należności egzekwowanych, świadczenie urlopowe powinno być zajęte w trybie art. 895 K.p.c. ("Egzekucja z innych wierzytelności"). Jeżeli takie zajęcie zostało dokonane, świadczenie urlopowe, jako niepodlegające ochronie jak wynagrodzenie za pracę, może zostać potrącone nawet w pełnej wysokości.